Als dochter ’s avonds uithuilt bij haar man zegt die sussend dat zij het los moet laten. Zo is haar moeder nu eenmaal, die is al over de zeventig, die is toch niet meer te veranderen. Trek je er niets van aan, ga gewoon door met je leven, wij bepalen uiteindelijk toch zelf hoe wij de kinderen opvoeden, en daarmee basta!
Dit soort conflicten tussen ouders en hun volwassen kinderen lijkt meer regel dan uitzondering. Om van alles en nog wat wordt er gekissebist, ouders ergeren zich dood aan het gedrag van hun kinderen, de kinderen worden gek van de bemoeizucht van hun ouders. En wat de een ook zegt tegen de ander om dit te stoppen, het mag niet baten. Dat dankt je de koekoek, problemen los je nu eenmaal niet op in het heetst van de strijd...
Na al die vruchteloze pogingen lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat je oudere mensen nu eenmaal niet meer kunt veranderen. Het is niet anders, je moet het ermee doen. Met die wetenschap wordt er van de relatie (schoon)ouders/(schoon)kinderen het beste gemaakt, het juk van de spanning en het ongenoegen blijft op je drukken, maar het is nu eenmaal niet anders.
Het is niet anders? Zo vastgeroest als de houding van oudere mensen lijkt te zijn, zo vastgeroest lijkt de constatering daarover van hun kinderen. Het kunnen veranderen is geen voorrecht van jonge mensen. Veranderen is noodzakelijk om je leven te kunnen leiden, om met situaties te kunnen dealen en om gelukkig te kunnen zijn. Niet iedereen is zich daarvan bewust en vind dat het vasthouden aan bepaalde standpunten en het hebben van principes het hoogste goed is. Wie zich daaraan vastklampt vraagt om een onaangenaam leven.
Iedereen kan veranderen, jong of oud, man of vrouw, het maakt niet uit. Iedereen kan het en ja, niet iedereen wil het. Veranderen voelt namelijk vaak onveilig aan. Als je altijd op een bepaalde manier in je leven hebt gestaan en houvast hebt gevonden aan je meningen, je denken en je doen, dan valt het niet mee om dat los te laten. En ook dat geldt voor elke leeftijd
Ik wil een pleidooi houden voor ouderen. Ik geloof er niets van dat zij niet kunnen veranderen of dat ze dat niet zouden willen. Veel ouderen kunnen en willen dat best als het voor een goede zaak is, als ze zouden weten wat dat aan moois en positiefs zou opleveren. Maar die fundamentele gespreken worden tussen volwassen kinderen en hun ouders vaak niet gevoerd. Alleen in de wervelwind van het conflict wordt er van alles op en neer geroepen. En heeft elke partij het gevoel dat hij of zij duidelijk is geweest en dat het dus wel binnen moet zijn gekomen bij de ander. Niet dus!
Veel ouderen worden machteloos gemaakt omdat ze weliswaar verwijten van hun kinderen krijgen maar dat ze een goed gesprek in alle rust en harmonie wordt onthouden. Terwijl dat nou juist moet plaatsvinden. We hebben allemaal wel eens een duwtje nodig om bepaalde standpunten los te kunnen laten, om onze mening te kunnen veranderen, om ons gedrag aan te kunnen passen.
Een goed gesprek, in alle rust en met een liefdevol hart, niet alleen over wat er mis gaat maar vooral ook over wat er goed gaat, kan wonderen verrichten. En kan het vastgeroeste idee dat ouderen niet meer kunnen veranderen, voorgoed de wereld uithelpen. Het kan wel, heel zeker! Het is meer dan de moeite waard om het te proberen.
(En laat ik wel met beide benen op de grond blijven. Ik ken mensen die dat met hun ouders geprobeerd hebben en die van een koude kermis zijn thuisgekomen. Tja, dan houdt het op, en dan is het goed om na te denken hoe met elkaar om te gaan en de strijd zoveel mogelijk te vermijden. Wel een hard gelag om te moeten accepteren dat degene van wie je zoveel houdt zo klemvast zit in het eigen denken en doen.)
Jan Jaap van Hoeckel