’t Is toch altijd weer schrikken als je hoort dat twee mensen uit je omgeving het samen niet meer redden. Weer een huwelijk of een langdurige samenleving aan flarden. Verwijten, verdriet, pijn, onmacht, touwtrekken... Hoe rauw kan de weg naar geluk zijn. Waarom? Waarom lukt het ons niet om ons leven tot aan het einde van onze dagen in liefde met de ander te delen? We kunnen niet goed meer met elkaar praten of onze karakters passen uiteindelijk toch niet goed bij elkaar. Overspel, seksuele problemen en financiële zorgen zijn andere veelgenoemde redenen, aldus deskundigen. Ik vraag me af of dat waar is?
Liefde kan slijten. Daar wordt nauwelijks over nagedacht. Liefde kan gewoon slijten, minder worden. Ik zeg het altijd zo: in het begin van je relatie heb je een tolerantiegrens van honderd procent. Ook al gaat het financieel wat minder, ook al loopt het seksueel niet op rolletjes, ook al ben je het soms niet met elkaar eens, je houdt van de ander. Punt. Het maakt niets uit, niets is immers sterker dan liefde. Maar er kan speling in de relatie komen, liefde kan slijten. Problemen die in het begin van de relatie geen issue waren, worden dat in de loop van de tijd mogelijk wel. Tijdens het slijtageproces zakt namelijk ook de tolerantiegrens. Ergernissen doemen op. En er kan een moment komen dat de tolerantiegrens het nulpunt nadert. De ander kan niks meer goed doen.
Overspel bijvoorbeeld is vaak een teken dat er wel erg veel speling in de relatie is gekomen. Frappant is dat veel echtelieden overspel echter zien als de oorzaak van een verslechterde relatie terwijl het mijns inziens meer een begrijpelijk gevolg ervan is.
Waarom redt je het samen niet meer? Het tekort schieten van de liefde is naar mijn mening de enige echte reden. Je hebt het slijtageproces niet herkend en dus geen tijdige maatregelen genomen. Of je hebt het wel herkend maar het proces op zijn beloop gelaten. Toch wordt op de vraag ‘waarom?’ zelden of nooit de enige echte reden genoemd: ik houd niet meer van je, of ik houd onvoldoende van je om de relatie in stand te houden. Waarom? Liefde is wetenschappelijk onverklaarbaar. Waarom houd je van iemand en waarom houd je niet (meer) van iemand? Er is geen antwoord. En er is naar mijn mening ook geen schuld. Hoe schuldig ben je als je niet meer van iemand houdt? Hoe dwing je een ander om van je te houden?
Toch hebben we vaak de neiging om een antwoord te geven op de vraag ‘waarom?’. We willen graag helderheid verschaffen aan de ander, een reden geven, ons gebrek aan liefde verklaren. En in onze drang een antwoord te geven weten we de ander, soms ongewild, hard te raken. Terwijl naar mijn mening alle opgesomde redenen ondergeschikt zijn aan de enige echte reden: je houdt niet (meer) genoeg van de ander.
Het lastige is dat de zogenaamde redenen vaak een oeverloze discussie op gang brengen die onnodig veel pijn veroorzaken. Stel dat de ander het zich aantrekt en belooft iets te doen aan zijn of haar gedrag. Wat dan? Komt het dan weer goed? Terwijl de liefde tot het nulpunt gezakt is?
Het komt nogal eens voor dat je beiden diep in je ziel al weet dat je relatie ten einde is, en toch houd je de hoop levend. Als hij of zij maar zus of zo was, zus of zo zou doen, ja dan.., zeg je tegen de ander en vooral ook tegen degenen bij wie je uithuilt. Maar is het wel zinvol dat de ander zou veranderen? Is de kwestie niet of je al dan niet wilt leven met de ander zoals die is? Kun je ondanks elkaars karakter en eigenschappen van elkaar houden? Stel de vraag aan jezelf, dat is eerlijk. Denk na, wat wil je, waar sta je, wat voel je? Wil je nog door en de ander ook, dan heb je iets om voor te knokken. Maar als dat bij (een van) beiden niet meer zo is, neem dan je beslissing. En houd op met de ander van alles te verwijten, houd op met de pogingen de ander te veranderen. Houd het bij jezelf en laat de ander in zijn of haar waarde.
Een liefde beginnen en in stand houden is een hele kunst. Maar dat geldt evenzeer voor het beëindigen ervan. Het is goed om daar attent mee om te gaan, het is immers een belangrijke stap naar nieuw geluk...
Liefde kan slijten
’t Is toch altijd weer schrikken als je hoort dat twee mensen uit je omgeving het samen niet meer redden. Weer een huwelijk of een langdurige samenleving aan flarden. Verwijten, verdriet, pijn, onmacht, touwtrekken... Hoe rauw kan de weg naar geluk zijn. Waarom? Waarom lukt het ons niet om ons leven tot aan het einde van onze dagen in liefde met de ander te delen?
Reacties
Het is zo waar als een koe. "Houd het bij jezelf en laat de ander in zijn/haar waarde". Daarmee laat je jezelf ook in je eigen waarde. Mensen komen niet voor niets op je pad. Als je ervoor open kunt/wilt staan kun je er heel veel van leren. De ander laat nl. zien waar jij staat. Het enige wat je je hoeft af te vragen is: "Wat wil de ander me laten zien". Dat maakt dat elke ontmoeting en/of relatie waardevol is. Het mooie hieraan is ook, dat als je het al bij jezelf mag houden, dit ook betekent dat 'jij' waardevol bent.
Wow! Dit is zeer herkenbaar voor mij. Ik zit midden in het scheidingsproces, ik heb de stekker er uit getrokken nu 4 weken geleden. Je probeert idd naar antwoorden te zoeken, vooral mijn vrouw. Waarom?! We hadden het toch goed samen. 2 mooie kindjes. Het is gewoon op, het gevoel is weg. Wel bleef ik zeggen dat ik nog van haar hield. Niet over gedacht dat het ook gewoon niet meer houden van zou kunnen zijn, dat het gesleten is. Want het klinkt natuurlijk erg tegenstrijdig wat ik zeg... Dit geeft weer nieuwe stof tot nadenken. Verder, de communicatie gaat moeizaam. Ze kan me niet eens meer hallo zeggen en vragen hoe het gaat is niet aan de orde. Het verdere proces gaat erg langzaam. Ik heb nog steeds sterk het gevoel dat het de juiste stap is geweest. Iig voor mij en op langere termijn ook voor mijn vrouw en zeker de kinderen. Ik heb veel aan je columns en wie je bent en hoe je in het leven staat, zonder dat ik je gesproken of ontmoet heb. Ik werd door een vriendin hier op gewezen. Dank.
Fijn dat mijn columns je geest in beweging houden, Johan. Je moet wel accepteren dat zij zich nu vreselijk ellendig voelt. Ik ook, zul je zeggen, maar daar gaat het nu even niet om. Zij is kapot, je doet haar en de kinderen wat aan, jij bent de kwade pier, in haar ogen. Dat moet je begrijpen. Je doet haar onvoorstelbaar veel pijn, dat moet je accepteren en ook naar haar kunnen uiten. Wees niet verbaasd over haar reactie, zij doet volstrekt normaal. En natuurlijk gaat het langzaam. Jij bent al verder, jij wil door, zij wil het niet en remt het proces. Logisch. Zolang je het gevoel hebt dat je de juiste dingen doet is het goed. Je moet door het proces heen en dat gaat je ook lukken. Gun haar haar verdriet en pijn, voel jezelf in dit proces niet verongelijkt. Hou het bij jezelf, wees respectvol naar haar, door dik en dun. Ik wens je en jullie sterkte.
Lekker kort door de bocht, JJ! Wel een tricky onderwerp, als er hier in Nederland al zo’n miljoen ervaringsdeskundigen zijn op dit gebied. Vanuit deze ervaringsdeskundige toch ook maar een enkele opmerking: Een relatie ontstaat meestal vanuit verliefdheid, een verrukkelijke biologische breinafwijking en tot onze vreugde groeit verliefdheid vaak uit tot liefde & vriendschap. Sommige verliefdheden duren enkele minuten of ‘one night’; zeldzaam lijkt me een houdbaarheid, op grond van verliefdheid alleen, van bv 25 jaar. Maar liefde & vriendschap zijn kennelijk langer houdbaar: dat meet je niet in uren of dagen maar in jaren. Jawel, liefde slijt dus kennelijk; in mijn waarneming a.g.v. menselijke eigenschappen als onkunde, slordigheid, schattingsfouten en egoïsme. Je denkt dat het goed zit, je begint een relatie, maar je ontdekt dat de ander anders is dan je dacht. Of dat je zelf anders wordt dan je dacht. Beide individuen ‘groeien’ dan helaas uit elkaar ipv naar elkaar toe. En dan helpt het samen hebben van de verantwoordelijkheid voor kids in veel gevallen in de bestendiging. Van relaties mét kinderen strandt ca 20%, kinderloze huwelijken hebben een kans van 35% op scheiding. Kinderen ‘redden’ dus veel huwelijken, maar de cijfers zeggen niks over de kwaliteit van de relatie bij die 15% niet gescheiden echtparen met kinderen. Beschouw je relatie dus als een kostbare plant die alleen mooi blijft met wijsheid, begrip en toewijding. Maar helaas beschikken we daar niet allemaal en niet altijd over…
Helemaal waar, Jan-Jaap. En er schieten mij allerlei gedachten door het hoofd. Een ervan is: Nieuwe bezems keren goed. En dan komt de slijtage. Daarom is de enige manier om de liefde in stand te houden heel hard werken en de wil om die in stand te houden. Zeker nu we allemaal zo lang leven is het best een klus om een leven lang gelukkig bij en met elkaar te zijn. Tja en dan nog een filosofische vraag voor iedereen die wel of niet in een relatie zit: "In wiens armen wil je sterven?" De persoon die dan in je hoofd komt is jouw grote liefde! (of ie wederzijds is dat maakt niet uit!)
Allemal mooi en verstandig toch, liefde is meer dan dit allemal. Wij zijn verdoomd verwend geworden. wij zoeken verder dat onze neus kan zien. Hebben we de echte liefde onmoet??? onvoorwaardelijk gevoel die bij jou, trouw, iedere avond in bed kruipt. Die niet kijkt, denkt, vergelijkt, zeurt ezv.... die bezig met zichzelf is en wil allen met jou delen. Als DIT bij jou idere dag een stuk van jou leven MAG beleven heb je dan, wat mij betreft, geen nijging om een punt achter te zetten. X
Ik heb een ander perspectief. Slijten door gebruik langzaam kapot gaat of minder wordt.... Iemand liefhebben is een keuze. Seks hebben met iemand is ook een keuze. Maar wel een andere keuze. Je kunt liefhebben zonder seks, en je kunt seks hebben zonder lief te hebben. Liefde begint in onze individuele maatschappij vaak vanuit een intieme sexuele aantrekkingskracht (Eros genoemd) en die kan dan uitgroeien tot iets diepers, die liefde (philos genoemd) is dan een emotioneel liefhebben (gebondenheid) waardoor we wat voor anderen goed en rechtvaardig is, doen. En er is een derde - die een commitment vraagt, een heel ander niveau van leven en met elkaar omgaan. Dit type van liefde is een mentale beslissing. Het is niet emotioneel. Met dit type van liefde, doen wij wat goed en juist is naar anderen toe, zonder onze emotionele vooroordelen en motieven in overweging te nemen. (Agape genoemd). Deze laatste vorm van liefde vraagt een niet-attachment (niet gehechtheid) aan ons EGO. Deze vorm van liefde vraagt van ons als mens dat wij ongeacht of wij wel of niet iets terug krijgen toch willen "investeren" in die ander. Dit vraagt een onvoorwaardelijkheid die in onze maatschappij niet zo vaak een gegeven is, niet zo vanzelfsprekend. De maatschappij waarin ook ik ben opgegroeid, gaat het vooral om MIJ, om wie IK ben, om wat Ik heb, om "I have to make it happen in life", om wat anderen van mij zeggen, om het hebben, om het bezitten etc. Het gaat vooral om het invullen van MIJN wensen. Ook ik heb diverse relaties verbroken omdat ik niet aan de ander kon geven wat die nodig had en dat vertaalde ik naar het werkt niet meer. Het was een egoistische daad want ik kreeg gewoon niet mijn zin. En in onze maatschappij willen wij zo graag onze zin hebben & krijgen. Ook ik. En hoe vaak verzet ik mij niet tegen dat wat is. Wat doe ik dan? Dan geloof ik dat iets anders zou moeten zijn dan het is. Wat doe ik dan, dan geloof ik dus mijn denken, en accepteer de realiteit niet. Die ander moet anders zijn, anders doen. Ben ik dan nog geinteresseerd in de ander, wil ik dan nog weten wat ik voor de ander kan doen? Nee, dan ben ik vooral bezig om het zo te krijgen zodat het goed is voor mij. Dit kan allerlei vormen aannemen. Probeer ik dan die dingen nog bespreekbaar te maken nee. Echt bespreekbaar te maken, mezelf kwetsbaar op te stellen en te zeggen dat een situatie mij geen voldoening geeft en dan vooral ook duidelijk maken wat ik dan wel nodig heb om dit te krijgen. En dan heb ik het niet over een rokje. Nee dan heb ik het over essentiele zaken in leven. Een leven met voldoening dus invulling geven aan mijn waarden zonder die ander buiten te sluiten. IK heb die ander nodig om MIJZELF te kunnen WORDEN (naar Martin Buber).
vervolg Ooit hoorde ik een geweldige mooie reactie op de uitspraak: ik houd niet meer van die ander. Het antwoord hierop was: Houden van...is een werkwoord. Werk woord. Daar moet je voor werken, daar moet iets voor doen. Houden van komt niet automatisch, daar moet je wat voor doen. We investeren in ons werk vaak meer dan in onze intiemste relaties. Houden van vraagt een rauwe eerlijkheid van jezelf naar jezelf toe en naar die ander toe. Wat ik mis in je stuk Jan Jaap is dat ik principes en waarden mis. Als we leven volgens principes zoals eerlijkheid, hoop, vertrouwen, moed, willen, integriteit, liefde voor ander, volhouden dan staan we ook anders in onze relatie. Als we dit combineren met het leven in overeenstemming met onze unieke waarden en het vervullen van de unieke waarden van je relatie dan vraag ik me af hoe snel en of er zoveel liefdes zouden slijten. Waarden zijn onze unieke funds en ook relaties hebben unieke funds. Die moet je regelmatig vullen, die moet je regelmatig meten en kijken of er dingen in veranderd zijn en wat er moet gebeuren om die te vervullen. Stel je regelmatig vragen zoals wat is het wat je echt wilt? En als je dit hebt, wat zal dit je dan geven? Wat is er belangrijk aan voor je? Wat nog meer? Wat beeld je je in als je dit zult hebben? Welke waarden honoreer je? Wat moet je nog meer doen om je waarden te vervullen? Vervul je je waarden dan leef je een leven wat je vervulling geeft. Niet altijd makkelijk wel waarderend. Ook regelmatig een waardering opmaken / balansen net als organisaties moeten doen houd je scherp! Kijk goed naar je voorraad, doe daar een waardering op en stel de balans en de voorraad bij. Een relatie is net als het gezondheid houden van een organisatie: wat is je bestaansrecht, productontwikkeling, marketing, verkoop, inkoop. balans, financien, organisatieontwikkelingen, implementeren, meten, bijstellen, veranderen, trainen, beoordelen.....etc. In de meeste relaties worden meestal geen gezamenlijke waarden geformuleerd. Gek eigenlijk als we solliciteren dan willen we wel weten wat de missie, visie en waarden zijn van de organisatie en in onze eigen organisatie (= relatie) gaan we er vaan automatisch van uit dat..............................ja wat eigenlijk.............we hebben veel aannames........................maar checken we die ook. En dit vraagt: JE KWETSBAAR DURVEN OP TE STELLEN. Liefhebben, houden van is Je Kwetsbaar Durven Op te Stellen en Kijken wat Je voor Die Ander Kunt Doen.