Het lukte ook niet altijd. Zoals die ene keer, ze moest om zes uur thuis zijn voor het eten. En zes uur is zes uur, dat was de wet! Onderweg naar huis kreeg haar vriendin een lekke band, dus moesten ze een heel stuk lopen. Je laat je vriendin toch niet in haar eentje met een lekke band staan, nou doei, ik moet om zes uur thuis zijn? Nee, echt niet! Zes uur werd dus tien voor half zeven. Ze hadden nog tot kwart over zes gewacht met eten, toen vond vader het welletjes. Te laat, snerpte moeder! Ze probeerde het nog uit te leggen, tevergeefs. Ze kon vertrekken, naar haar kamer, geen eten vanavond.
Zo ging het vaak, ze stelde vragen waar haar ouders geen zin in hadden, ze wilden dingen doen die haar ouders niet zagen zitten, ze vond dingen soms maar raar die haar ouders juist heel gewoon vonden. Ze werd er gek van maar vooral ook angstig. Wanneer doe ik het nou eigenlijk goed? Wat moet ik doen om het mijn ouders naar hun zin te maken? Wat ze ook bedacht, het pakte meestal verkeerd uit. Ze kon niets meer goed doen. De boosheid van haar ouders was de standaard geworden. Ze was een lastig kind, vonden ze en dat bazuinden ze ongegeneerd rond, iedereen moest het weten. Ze had geen soort van leven.
Weet je, mijn ouders wilden van mij maar één ding: dat ik in het gareel zou lopen. Hun gareel. Ik moest precies doen wat ze zeiden. Ik moest ja en amen knikken, geen eigen initiatief, ik mocht geen mening hebben. En het probleem was dat ik daar niet goed in was. Mijn broertjes wel, die hadden nooit problemen, die waren volstrekt gehoorzaam.
Arme vrouw, inmiddels al over de dertig en danig in de knoop met zichzelf. Al zo lang was ze zichzelf kwijt. Ik kan niks, ik durf niks, ik ben zo bang om fouten te maken. Ze liep op haar tenen, wat ze ook dacht, wat ze ook zei, wat ze ook deed, doe ik het wel goed? Ze leefde als een kameleon, ze paste zich aan alles en iedereen aan. Iedereen vond haar dan ook aardig. Ze stond altijd voor iedereen klaar, anderen hoefden maar te kikken en ze deed het. Hoe behaag ik de ander, hoe vermijd ik dat ze boos op me worden? Jong geleerd is oud gedaan...
Ze was er klaar mee! Ze wilde op zoek naar zichzelf, wilde haar waarde terug, haar eigenheid. Ze wilde weer gewoon haar mening durven uiten, ze wilde uitvinden wat ze eigenlijk diep in haar ziel wilde. Haar eigen stappen zetten, de dingen doen zonder angst voor de veroordeling van de ander. Ze wilde af van het gevoel dat ze lastig was en vooral wilde ze dat vervloekte gareel kwijt. En het lukte haar, beetje bij beetje.
Het was een gevecht met zichzelf, alles moest veroverd worden. Ze ervoer het als een wonder dat ze een mening mocht hebben. Het verbaasde haar dat niemand haar een strobreed in de weg legde als ze de dingen op haar eigen manier wenste te doen, zonodig tegen de regels in. Integendeel. Ze oogstte er lof en waardering mee. Ze was op weg om zichzelf opnieuw uit te vinden...
Hoe goed is het als ons leven enigszins gestructureerd verloopt. Het is gewenst dat er in een opvoeding kaders zijn die houvast bieden aan ouders en kinderen. En dat ons werk volgens herkenbare patronen verloopt. Het is goed dat er wetten en regels zijn, zeker. Er is niks mis met een gareel. Totdat het gareel heilig wordt verklaard! En niemand meer aan de randen mag snuffelen en het verboden wordt om op onderzoek uit te gaan buiten de grenzen. Dan zorgt een gareel voor brokken. Het maakt ons leven koud en kil, het doodt initiatief en creativiteit en zadelt ons op met angst en onzekerheid. Elk gareel vraagt erom om soms doorbroken te worden. Juist dat biedt ons de kans om alles uit ons leven te halen wat erin zit!
Jan Jaap van Hoeckel